In werksituaties kan het zomaar gebeuren dat je te maken krijgt met een vorm van intimidatie of bedreiging door criminelen. Of het nu verbaal, non-verbaal of allebei is; wanneer je als werknemer benaderd wordt door malafide werklui, is de stap richting het criminele circuit zo gezet. Want: “Als je 1 keer ja hebt gezegd, kun je daarna geen nee meer zeggen.” Dit stelde Patrick van den Brink, directeur van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) tijdens het webinar Intimidatie en bedreiging. De vraag is: wat kun je tegen ondermijning op de werkvloer doen?
Van den Brink presenteerde het 9e webinar in het kader van Ondermijningsdag 2020. Het webinar werd georganiseerd door Hekkelman Advocaten en richt zich op ondermijning, het voorkomen hiervan en het handelingsperspectief wanneer je als werknemer slachtoffer bent.
Ondermijning
Het komt steeds vaker voor dat volksvertegenwoordigers uit de ‘legale bovenwereld’ door criminelen benaderd worden. Zij krijgen dan veel geld aangeboden, om vervolgens hun vuile klusjes te doen. Een aantal jaar geleden durfden veel gemeenten met zekerheid te stellen dat binnen hun omgeving geen sprake was van ondermijning.
Nu, een paar jaar later, is dat beeld volgens Van den Brink 180 graden gedraaid. “Criminelen hebben facilitators nodig. Dit kunnen advocaten zijn, maar ook gemeenten”, vertelt hij. Wanneer legale medewerkers betrokken raken bij criminele praktijken, raakt de scheidslijn tussen onder- en bovenwereld steeds verder vervaagd.
“Laten we ook proberen de kleinere jongens te pakken. Want dat zijn vaak de rolmodellen voor anderen.” Aldus Patrick van den Brink, directeur van het CCV.
“Criminelen hebben kleine jongetjes nodig die voor hen de kastanjes uit het vuur halen. Natuurlijk proberen we de grote jongens te pakken te krijgen”, zegt Van den Brink. Het is echter vaak lastig een gezicht bij deze ‘grote jongens’ te krijgen, omdat zij werken met facilitators in de bovenwereld. De CCV- directeur vult dan ook aan: “Mijn stelling is: laten we ook proberen de kleine jongens te pakken, want dat zijn vaak de rolmodellen voor anderen.”
Integriteit op de werkvloer
In het webinar komt naar voren dat integriteit op de werkvloer een gespreksonderwerp moet zijn. Volgens Van den Brink ben je nooit helemaal wel of niet integer. Daar zit een groot grijs gebied tussen. “Praat op werk over integriteit. Hoe denk je over goed en fout handelen en wat zijn hierin je overwegingen? Intimidatie begint vaak met kleine signalen. Ga met elkaar in gesprek en leer van de ander.”
Samen een vuist tegen ondermijning
Ook werpt Van den Brink een blik op 4 factoren die een rol spelen in het voorkomen van ondermijning:
- Preventie
- Voorbereiding
- Hard aanpakken
- Bevorderen integriteit.
Het is als gemeente belangrijk om in te zetten op al deze punten, wil je ondermijning daadwerkelijk de kop indrukken. “We moeten met elkaar een vuist maken tegen ondermijning. We accepteren het niet dat mensen in het openbaar bestuur geïntimideerd worden. Je moet gewoon je werk kunnen doen.”